Batez ere, forma berriak landu dira oraingoan. Horrekin batera, garai batean baztertu ziren formak ere berreskuratu dira. Esaterako, binario, biluztu edo eskumalde.
Euskaltzaindiak 592 forma berri jaso ditu azken sei hilabeteotan, eta moldaketa zein berrikuntza guztiak hiztegiari erantsi dizkio. Euskaltzaindiak etengabe osatzen eta berrikusten du hiztegia, eta urtean bitan sareratzen ditu berrikuntzak. 2016an, bigarren argitalpena paperean atera zenetik eguneratzen du urtean bitan, eta 2021eko lehen sei hilabeteetan eginiko lanaren emaitzak jasotzen ditu gaur sareratu den eguneratzeak.
Hartara, azken sei hilabeteotan, 592 forma berri jaso ditu Akademiak bere hiztegian, hain zuzen ere, 427 sarrera eta 165 azpisarrera. Era berean, 975 forma moldatu ditu: 875 sarrera eta 100 azpisarrera.
Hiztegia etengabe berrikusten eta osatzen da, baina oraingo tarte honetan “batez ere, forma berriak dira landu direnak, corpus eguneratutik eskuratutakoak, hau da, egun dabiltzan hitzak”, argitu du Miriam Urkia Euskaltzaindiaren Hiztegiko arduradunak. Baina, horrekin batera, garai batean baztertu ziren formak ere badaude. Urkiaren arabera, “Euskaltzaindiak ez erabiltzeko esanda ere, hitz horiek bidea egin dute, jendeak erabili dituelako. Beraz, erabiltzen bada, beharra dagoen seinale izango da. Hori da ezarpena: tarteka, dabilena berrikusi eta, kasurik ez badigute egin, guk atzera egin. Gure egitekoa dabilena jasotzea baita”.
Hitz berriak
Hala, azken sei hilabeteotan hitz ugari gehitu zaizkio hiztegiari. Gutxi batzuk aipatzearren: queer, nezeser, koronabirus, zaurgarritasun, nahasmendu bipolar, asanblada, trajeria, euste, birziklapen, dedio, aurri, txantxiku, ustiaketa, zupatu, telelaguntza, hitzemate, pirateatu, esanbidezko, gobernantza, telelaguntza edo heteropatriarkal.
Euskaltzain osoak adierazi duen bezala, hitz berrien artean badira lehendik baztertuak zeudenak eta orain onartuak izan direnak. Hona hemen hiru adibide:
Binario: lehen bitar eta biko erabiltzeko esaten zen, baina orain adiera berria onartu da: “Sexu edo genero sistemez mintzatuz, bi kategoria −emakumea eta gizona- dituena”.
Biluztu: batez ere bizkaieraz eta gipuzkeraz erabilia. Hasiera batean, garbizaleago jokatu zen (biluzi jaso zen bakarrik) eta euskalkietako aldaera batzuk isildu edo baztertu egin ziren, baina orain, batzuk berreskuratu egin dira.
Eskumalde: Bizkaieraz erabiltzen da, batez ere eskuinalde bakarrik zegoen lehendik, baina bizkaieraz eskuma da eta berreskuratu egin da Bizk. markarekin.
Azpisarrera berrien artean ere badira berrikuntzak. Esaterako, arreta(-)zerbitzu, gibel gizen, malo-malo, nahasmendu bipolar, kirol(-)lege, ziztuan edo pubis(-)zorri gehitu zaizkio hiztegiari.
Gaur egun, Euskaltzaindiaren Hiztegiak 49.286 forma ditu guztira (39.800 sarrera eta 9.486 azpisarrera) eta 68.181 adiera (horietatik 2.368 azpiadierak dira).