Kepa Diegezek ‘Eguraldiaren Euskara’ saiakera kaleratu du

Eguraldiari buruzko hitzak bildu ditu egileak Alberdania argitaletxearen eskutik plazaratu duen liburuan.

Arotitzez edo eguraldiari buruzko hitzez osatu du Kepa Diegezek (Bilbo, 1960) Eguraldiaren Euskara saiakera. Egileak azaldu duenez, “liburu honek protagonista behinena du bere baitan: aro-bidaiaria. Denbora-bidaiari batek ez bezala, hark ez du atzera-aurrera egiten denboran barrena, baizik eta beti aurrera egiten duela, herriz herri, eguneroko solasaldietan erabiltzen diren arotitzak bildu nahian, uste sendoa baitu hitzak komunitate kultural baten ordezkari bereizgarrienetarikoak direla; maiz, hitzak ez ezik, esapideak, atsotitzak eta mundua ulertzeko erak entzun eta jasoko ditu. Den-dena zorroratzeko gogoa hartuko du bidaia-kaiera batean, baina, hainbeste kontu azalduko zaizkio, ezen, bidaiaren une jakin batean laguntza eskatu beharrean egongo baita, bidaia pentsatutako moduan amaituko badu”.

Protagonista Euskal Herriko herrialde guztietan gaindi ibiliko dela dio egileak, “Getxon hasi, oraindik jatorrizko hizkera gordetzen duen Bizkaiko herria, mendebalderenean kokatua, eta Eskiulan bukatu, Euskal Herritik kanpoko herri euskalduna, Biarno aldean”.

Hitzak azaleratzeko hiru metodoz baliatuko da, gehienbat, aro-bidaiaria: elkarrizketa, galdeketa eta elizitazioa. Azken hau, euskararen hiztegietan agertu gabeko hitza da, baina antropologo eta hizkuntzalarien buru-iruditerian tinkaturik dago: elizitazioaren xedea informazioa erdiestea da, era zuhur eta gozo batean, sarritan hiztunak jakin gabe zer-nolako informazio garrantzitsua ematen ari den. Ez zaio zuzenean galdetzen, erauzi egiten zaio, maiz, itzulpenik erabili behar ez izateko. Hori beste bidaia bat da, euskal hiztunaren adimenean zehar.

Eguraldiaren Euskara saiakera nobelatua da, xedea erakutsi, azaldu eta irakastea baitu, baina eleberritik, kontakizunetik ere badauka, fikziozko eta benetako pertsonaiak bidaia guztian zehar, han-hemenka, agertzen dira-eta. Diegezentzak “hunkigarriena liburua hasieratik amaitu arte irakurtzea da, baina irakurleak aukeran du zuzen-zuzenean herri edo eskualde batera jotzea, zein ele erabiltzen diren ikasteko, edota bidaian barrena agerturiko hitz guztien aurkibideaz baliatu, non erabiltzen diren begiratu eta testuingurua irakurtzeko”.

Zabaldu: