“Kollontairen fokua gaur egun ditugun ezinegon eta kezka batzuekin hari fin baten bidez lotzen da, pertsonala politikoa dela aldarrikatzen ari baita etengabean”.
Aroa Uhartek (Leitza, 1984) literatura lan baten lehen itzulpena du Erle langileen amodioa. Itzultzaileak Aleksandra Kollontairen (San Petersburgo, 1872 – Mosku, 1952) lana errusieratik euskarara ekarri du zuzenean, EIZIE elkartea eta Erein eta Igela argitaletxeen eskutik. “Figura izugarri interesantea da Kollontairena, bai pertsonaia historiko gisa, eta bai emakumeen askapenaren borrokaren protagonista gisa”, adierazi du Uhartek, eta bere bizitza eta lana zirraragarria direla nabarmendu du. “Kollontaik lan ikaragarria egin zuen bere bizitzan zehar hainbat arlotan. Eta, aldiz, hiru alderditan baztertua izan zen: politikoki, feminista zen aldetik, eta literatura-eremuan”.
Leitzako itzultzailearentzat, “garai interesgarri baten testigantzak” biltzen ditu liburuak, “betaurreko moreekin begiratuta, esango genuke gaur egun”. Horren adibidea da lehendabiziko bi ipuinetako narratzailea, zhenotdel edo Komite Zentraleko Emakume Saileko langilea: “emakumezko heroi-tipologia berri bat. Eta bere garaiari oso lotuta baldin badaude ere, aldi berean, iruditzen zait Kollontairen fokua lotzen dela gaur egun ditugun ezinegon eta kezka batzuekin hari fin baten bidez, pertsonala politikoa dela aldarrikatzen ari baita etengabean”.
Liburuak biltzen dituen hiru narrazioen estiloa sinplea dela azaldu du Uhartek, “Kollontairen beste idatzi batzuetan, adibidez eskutitzetan, ageri den estilo landu adierazkor hori gutxi nabaritzen da narrazio hauetan: kontakizuna soilduta dago”. Batzuetan kontatzeko era eskematikoa ere badela azpimarratu du. Baina Kollontairen narrazioek badute beste ezaugarri bat: Ahozkotasuna. “Orainaldia erabiliz euskarara ekartzen saiatu naiz, ahozko kontaketan erabiltzen dugun gisan”.
Liburu honetan ez dago diskurtsorik, pertsonaien eta ekintzen bitartez adierazten dira ideiak eta, batez ere, galderak planteatzen dira. Pertsonaiei dagokienez, konplexuak direla dio Uhartek: “beren bizitza eta garapen propioa dute, ez dira karikatura itxiak”. Hala, planteatzen diren tesiak eta aurrera begirakoak ere irekiak dira, hiru narrazio hauetan badago halako zalantzaz beteriko begirada bat etorriko denari; zalantzaz beterikoa baina berezko baikortasun fuerte batek baldintzatua aldi berean, behetik gora mundua aldatu nahi izan zutenek nahitaez izan behar zuten borondate iraultzaile baikor horrek zipriztindua”.