Idazleak Distira eta alderantzia eleberria aurkeztu du gaur Donostian, 2018an plazaratutako Ispiluak eta Itsasoak eleberriaren jarraipena da lan berria.
Helduentzako nobela bat bukatu eta beste bat hasi bitartean, “pixka bat deserosoa” den denbora egoten dela azaldu du Joxean Agirrek (Azpeitia, 1949). Tarte horietarako egitura sinpleagoa duten nobelak idaztea otu zitzaion idazleari duela bi urte, “iniziazio nobela bezala ikusten nituen”. Hala, gaiz eta estiloz guztiz aldatu eta Ispiluak eta itsasoak izeneko eleberria ondu zuen 2018an. Liburuak Maria Garrastazu Zestoako bainuetxean lan egiten zuen 17 urteko gazte baserritar bat zuen protagonista. Aizarna auzoko baserria utzi eta Biarritzen geldialdi bat egin ostean, Parisen bukatuko zuen Garrastazuk. Hari horretatik tiraka, idatzi du ere gaur Donostian aurkeztu duen Distira eta alderantzia (Elkar) eleberria.
Agirrek Parisen abiatu du kontakizuna, 1920ko hamarkadan, Belle Epoque garaian. Aurrekoan ispilu saltzaile gisa lan egiten zuen Garrastazuk eta hemen argazkilari baten laguntzailea izango da. Argazkilaritzaz mintzo da liburua, baita euskal migrazioaz ere, baina gai nagusia jantzien diseinuaren atzean dauden jostunak da, “Coco Chanel bezalako markek dauzkaten milaka emakume jostun periferian lanean ari direnak”. Belle Epoque garaiko glamourraren bestaldea ezagutzeko aukera emango du eleberriak: “ez goi mailako modaren diseinatzaile, modelo eta bezeroak, baizik eta lantoki ilunetan arropa garesti horiek josten aritzen diren jostun apalak”.
Egileak azaldu duenez, Kontakizuna Kafkari egindako keinu batekin abiatzen da, izan ere, Kafkak badauka gertakari biografiko bat: “Behin, haur bat negarrez ikusi zuen Berlingo Parke batean eta ea zer gertatzen zitzaion galdetu zion, neskatoak panpina galdu zuela erantzun zion eta, ordutik aurrera, egunero joaten zitzaion panpina horrek idazten zion gutun batekin”. Liburu honetako eszena antzekoa dela dio Agirrek, Garrastazuk zuberotarrez hitz egiten duen neskato galdu batekin topo egingo du, bere amari deika ari da negarrrez, eta honen ama topatu nahian emango dituzte hurrengo egun eta asteak. “Ama horren bilaketa da nobela honen trama”. Bilaketaren gakoa, berriz, haurrak daraman soineko dotorea izango da.
Agirrek adierazi duenez, lan berriak “badauka horrelako pedagogia politiko bat, nik helduen literaturan inoiz erabiliko ez nukeena, gazteentzako eleberria denez, gizartean dauden ezberdintasunen kontra daudenen apologia edo gorespen moduko bat egiten da”.