Bizkaiko Historiaren ibilbidea kartel adierazgarrien bidez

Hormetan izeneko erakusketaren bidez, 1975. urtetik aurrera Bizkaian sortu ziren kartelak ikusi ahal izango dira maiatzaren 27ra arte. Kike Infame eta Aex Oviedo dira erakusketaren komisarioak.

Bilboko Ondare Aretoak Hormetan izeneko erakusketari ateak ireki dizkio maiatzaren 27ra arte. Honetan, 1975. urtetik aurrera Bizkaian sortu ziren kartelak jarri dituzte ikusgai. Antolatzaileek azaldu dutenez, “1975etik gaur egunera arte, kartelak une bakoitzeko errealitatera egokitu dira, eta azken lau hamarkadetan bizi izandakoaren kronista mutu bihurtu dira”.

Lorea Bilbao Ibarra Euskara, Kultura eta Kiroleko diputatuak azaldu duenez “oraingoan ere gure historiaren zati bat ekarri nahi izan dugu erakusketa honetara, kartelen erakusketa bat da, baina horietako bakoitza bizi izan dugunaren garaiko flash-ak dira. 1975.urtetik gaur egunera arte gure hiri eta herriko hormetan ikusi ditugun aldarrikapenak, iragarkiak, deialdiak…”

Erakusketak karteletan jartzen du arreta, eta, bereziki, haiek diseinatu dituzten egileengan. Lagina 1975ean hasi eta gaur egunera arte iristen da. Lau fokutan zentratzen da: politikoa eta soziala, komertziala, kirolekoa eta kulturala. Hala, erakusketan, garai ezberdinetako kartelen 60 erreprodukzio eta jatorrizkoen hogeita hamar donazio daude, Ondare Aretoko erakusketan soilik erakutsiko direnak. Kartel horien artean, Nestor Basterretxearen senitartekoen erakusketarako lagapenak nabarmentzen dira, Ama Lur filmaren 1968ko karteletik hasi eta azken lanetako batekin amaitzeko, Bermeoko artistak kartelaren historian izan duen zeregin garrantzitsua erakutsiz.

Nabarmentzekoak dira, baita ere, Erramun Mendibelandak utzitako jatorrizko lanak; izan ere, antzerkiaren bidez eta, bereziki, txotxongiloen munduaren bidez egileak kulturarekin duen konpromisora hurbiltzen gaitu. Deigarria da Mari Puri Herrerok utzitako linotipia. Haren 14 kopia baino ez daude, eta egileak 1978an Mari Jaia pertsonaia agurtu zuen, Aste Nagusiaren arima gisa jarraipenik izango ez zuela pentsatuz. Juan Carlos Eguillorren Bilboko Jaietarako obra enblematikoekin batera egongo dira biak. Sortzaileak Aste Nagusiko 1978ko eta 1987ko kartelak egin zituen, eta diptiko bat osatu zuen, erakusketan ere jaso dute. Garai berean jarraituz, Joseba Prieto dago, zinema munduko erreferentea da Pedro Olea zuzendari bilbotarrarekin izan duen lankidetzagatik. Izan ere, Oleak Prietoren lan batzuk utzi ditu Ondare Aretoan erakusgai izateko.

Euskal artistek beti izan dute presentzia kartelgintzan. Horixe da Ibarrola familiaren kasua. Albertok, Joxek eta Naiel Ibarrolak ekoizpen artistiko garrantzitsua garatu dute inguruan, Hormetan erakusketan islatzen dena.

Kartel politikoei dagokienez, Bittor Allende EMK taldeko kideak talde horren kartel garrantzitsuenetako batzuk, Alvaro Gurrearekin batera egindakoak, bildu ditu erakusketarako. Era berean, Jabi Ubiernak 80ko hamarkadan ezker abertzalearen karteletan aktiboki parte hartu zuen eta Euskal Herriko Kartelak entziklopedian 90ko hamarkadan egin zuen lanaren adibide batzuk ikus ditzakegu.

David Abajo arte grafikoak finkatu ziren garai baten ordezkaria da, eta kartel komertzialak gure historian izan duen garrantzia erakusten du hainbat posterren bidez.

Kartelez hitz egitea tauromakiaz hitz egitea ere badela diote antolatzaileek eta espazio horretan Luis Garcia Campos nabarmendu dute. Bisitariak jatorrizko kartel batzuk ikusi ahal izango ditu, Isabel Isusi alargunari esker.

Kultura eta, bereziki, musika balore sendoek ordezkatzen dute, hala nola Hopper-Ink-ek. Balio horiek Guggenheim edo Vudumediako gauen grafikoa garatu dute, iraganeko eta oraingo umorearekin nahasten duen proposamen originalarekin. Horretaz gain, belaunaldi berrien lana ikus daiteke, hala nola Smoke Signal Studioren Markel Urrutiarena.

Erakusketaren osagarri, bibliografia oso bat dago ikusgai, gure kartelgintzari buruz egin diren liburuak kontsultatzeko aukera ematen duena, bai eta kartel bizidunen proiekzio bat ere, komunikabideak iraganeko paperetatik gaur egungo markesinetara, esaterako, izan duen bilakaera dokumentatzeko.

Joan den abenduan Kike Infamek eta Alex Oviedok Hormetan, Kartelak Bizkaian liburua argitaratu zutenetik sortu zen erakusketa, eta, hala, laginaren ezinbesteko katalogo bihurtu da. Erakusketak, gainera, jardueren, hitzaldien eta tailerren programa bat izango du, beren bizitza eta sormena kartelei eskaini dietenen errealitatean sakondu ahal izateko.

Hormetan erakusketa Bizkaiko Foru Aldundiaren Ibiltari programaren barruan dago; beraz, erakusketa ibiltaria izango da, eta Euskal Herriko hainbat udalerritan bisitatu ahal izango da.

Zabaldu: