(argazkia: San Telmo Museoa)

‘Donostiaren oroigarri. Galarza argazki bilduma’ erakusketa zabaldu dute San Telmo Museoan

2025eko urtarrilaren 26ra arte bisitatu ahal izango da.

Donostiaren oroigarri. Galarza argazki bilduma izeneko erakusketak XX. mendearen lehen erdiko Donostia hiriaren eta bizimoduen eraldaketa ikusteko aukera ematen duen ibilbidea eskaintzen du, Gregorio Gonzalez Galarza eta bere seme Carmeloren 140 argazki ingururen bitartez.

Galarza fondoa San Telmo Museoak gordetzen duen argazki bilduma garrantzitsuenetako bat dela diote antolatzaileek; 3.000 dokumentu baino gehiagok osatzen dute, tartean negatiboak kristalean, azetatoak eta positiboak paperean. Fondoak Gregorio Gonzalez Galarza (1869 – 1948) eta bere seme Carmelo Gonzalez Campano (1895 – 1959) argazkilarien lana biltzen du. Haiek posta-txartelak editatzen lan egin zuten gehienbat, Donostiako irudiak gai nagusi hartuta.

Antolatzaileek “erakusketako irudiek testigantza gisa duten balioa” azpimarratu dute, eta horri gehitu behar zaio Lola Horcajo eta Juan Jose Fernandez Beobide komisarioek egindako dokumentazio lan xehatua, ondare horri balioa ematen laguntzen duena.

Ahalik eta irudi gehien erakusteko helburuarekin, positibatu direnez gain, atal bakoitzean formatu digitaleko argazki multzo bat sartzen da, gai bakoitza zabaltzeko.

Gregorio Gonzalez Galarza (Zegama 1869 – Donostia 1948)

Andres Gonzalez eta Micaela Galarza senar-emaztearen seme zaharrena zen, eta Zegaman jaio zen. Herri horretakoa zen ama, eta laster joan zen familia Donostiara bizitzera. Gaztetatik erakutsi zuen Gregoriok argazkilaritzarako zaletasuna. Izan ere, ofizioa ikasi eta Hermenegildo Otero eta Miguel Aguirre argazkilari ospetsuekin elkarlanean aritu zen.1899an postari lanetan hasi zen Gregorio, eta 1929ra arte jardun zuen lanbide horretan, “lehen mailako postari nagusi” izatera iritsia, 60 urte betetzean erretiroa hartu zuen arte.

Postari gisa izandako esperientziagatik, urte haietan posta-txartel ilustratuen bidalketak izan zuen gorakada handia egiaztatu ahal izan zuen Gregoriok lehen eskutik. Izan ere, fototipiaren aurrerapenari esker, argazki-erreprodukzioak kalitate hobeagokoak eta merkeagoak izaten hasi ziren.

Gainera, 1906az geroztik, Correosek posta-txartelen atzealdea bitan banatzeko baimena eman zuen, batean helbidea idazteko eta bestean, berriz, testua, eta garrantzi handiagoa hartu zuen aurrealde osoa hartzen zuen argazkiak. Horri esker, ugaritu egin zen postalen erabilera, haien frankeoak gutun batenaren erdia balio zuela kontuan hartuta gainera.

Egoera hura, beraz, aproposa zen argazkilari askorentzat posta-txartelen editore eta inprimatzaile bihurtzeko, eta halaxe egin zuen Galarzak. 1894an Maria Campano Echeverriarekin ezkondu zen Gregorio, eta hurrengo urtean bere lehen semea, Carmelo, izan zuten; beste zazpi izango zituzten.

Carmelo Gonzalez Campano (Donostia 1895 – 1959)

Aitarekin ikasi zuen argazkilari lanbidea, eta horretan jardun zuen profesionalki.1921ean, argazkilaritzako bere denda ireki zuen Urbieta kaleko 16. zenbakian, eta han egon zen 1928ra arte, Peña y Goñi kaleko 3. zenbakira lekualdatu zen arte, eta, handik gutxira, Easo kaleko 33. zenbakira, Photo Kino’s marka komertzialarekin, Gregoriorekin partekatu zuena honek erretiroa hartu ondoren.1935ean, estudioa Easo kaleko 67. zenbakira lekualdatu zen, 5. eskuinera, familiaren etxebizitza ere izango zenera.

Carmelok, Maria Fernandez-Izquierdorekin ezkonduta, lau seme-alaba izan zituzten eta ondoren Madrilen bizitzera joanda, 1936an, laugarren semea. Gerra Zibilean, Gregorio eta bere familia Bretainiako herri batera joan ziren bizitzera. Gerra amaituta, Donostiara itzuli ziren eta bertan jarraitu zuen lanean, postalak editatzen, 1948an hil zen arte. Bere aldetik, Carmelok, gerraren ondoren, Madrilen jarraitu zuen, zori desberdina izanez, eta, horren ondorioz, Donostiara itzuli zen, eta familiaren negozioan sartu zen. 1959an hil zen.

Galarza ahizpak

Luisa Gonzalez Campano (Donostia 1902-1999), Gregorio Gonzalez Galarzaren alaba eta Carmeloren arreba, parte izan zen ere familiaren negozioan; 1940ko udal erroldan argazkilari gisa agertzen da. Carmen, Joaquina eta Teresa ahizpek ere lagundu zuten postalak editatzen eta saltzen, 70eko hamarkadara arte. Argazkien egiletzari dagokionez, argazki zaharrenak alde batera utzita, ezin dira bereizi Gregoriok (†1948) edo haren seme Carmelok (†1959) eta Luisak (†1999) egindakoak, ezta haien bilobek ere, Andresek eta Luisek, denetan ageri baita Galarza sinadura modu batean edo bestean.

Zabaldu:

Utzi erantzuna