Herritarrek euskararen aldeko ekimenetan parte har dezaten eskatu dute, Euskaraldian, Errigoran edo Durangoko Azokan, esaterako; eta erakundeei berehalako neurri zehatzak eskatu dizkiete.
“Pandemiaren lehen olatuak agerian utzitako hutsune eta desberdintasunak bizi-bizi daudela iritsi da bigarrena. Eta oraingoan ere estu hartu ditu euskara eta euskalgintza, lehendik zetozen gabeziak gordindu besterik ez dituelako egin”, hala salatu dute Kontseiluak, Topaguneak, Durangoko Azokak, Errigorak, AEK-k eta Ikastolen Elkarteak, euskalgintzaren ordezkaritza zabal baten izenean egindako agerraldian. Izan ere, euskalgintzaren hainbat proiektu mugarri bertan behera geratu behar izan dira; hala nola, Korrika edo Ikastolen eta Eskola Publikoen festak. Aurrera egitea lortu dutenek, aldiz, hainbat egokitzapen egin behar izan dituzte, zailtasunak zailtasun; Errigora eta Durangoko Azoka, kasu. Egoera honen aurrean, guztiek ziurtatu dute inoiz baino beharrezkoagoa dela herritarren aktibazioa eta babesa, eta erakundeei eskatu diete erantzukizunez jokatu dezatela, euskalgintzaren eta euskal hiztunen eskubideen aldeko erabaki estruktural eta iraunkorrekin.
Kontseiluak badu horretarako proposamena: Geroa euskaratik adierazpena. Ekainean aurkeztu zuen erakundeei zuzendutako dokumentua, eta “euskalgintzari arnasa eman eta denon hizkuntza eskubidea bermatzeko eta gizarte berdinzale eta kohesionatuago bat lortzeko” neurri zehatzak jasotzen ditu, Paul Bilbao Kontseiluko idazkari nagusiaren arabera, “inoiz baino beharrezkoak dira hauek”.
“Euskalgintza ez dago geldirik”, ziurtatu du Bilbaok. Horren adibide dira itxialdian zehar euskal sortzaileek eskainitako hamaika sareko saioak, euskaltegiek helduak euskalduntzen jarraitzeko egiten ari diren ahaleginak… “Hainbat egitasmo doitzen dabil euskalgintza, itolarriak itolarri, eta beti bezain aitzindari. Eta herritarrek ezin diete bizkar eman, orain ez: aparteko aukera dugu proiektu horietan parte hartzeko, proiektu horiek babesteko, erakusteko euskaraz bizitzeko nahia eta eskubidea dugula. Euskalgintza bizirik dagoelako, denok garelako euskalgintza”.
Euskaraldia da ate joka ari den proiektu horietako bat. Parte hartzea inoiz baino premiazkoa izango dela dio Kike Amonarriz Euskaraldiaren antolatzaile den Topaguneko lehendakariak: “Egoera honetan ere, ezinbestekoa izango zaigu herritarren jarrera aktiboa, komunitate gisa antolatu eta jokatuko duena; une zail hauetan euskararen aldeko jarrera proaktiboa erakutsi eta zabalduko duena, euskaraz bizi ahal izateko urratsak egiteari utziko ez diona eta euskarazko kultura sortzen, gozatzen eta babesten jarraituko duena”.
Ildo beretik hitz egin dute Arantza Atutxa Durangoko Azokako ordezkariak eta Ibai Sueskun Errigorako kideak. Durangoko Azokak sarerako apustua egin du, horrek dakartzan ondorio sozial eta ekonomikoekin, eta, sarearen bidez bada ere, urteroko bisitari eusteko deia egin du antolakuntzak. Errigorak, bestalde, aparteko ahalegina egin behar izan du, Sueskunen arabera, “inoiz baino zailtasun gehiago izan arren, ahalegina inoiz baino beharrezkoagoa dela sinetsita gaude”. Izan ere, Errigorako saskien salmentetatik jasotako laurdena AEK, Seaska eta Sortzenera bideratuko ditu ekimenak. Salmenta zabalik dago.
Korrika eta euskarazko irakaskuntzaren aldeko jaiak, berriz, bertan behera geratu dira aurten. Proiektu mugarriak dira, eta erabaki gogorra izan dela diote Koldo Tellitu Euskal Herriko Ikastolen Elkarteko lehendakariak eta Alizia Iribarne AEK-ko koordinatzaile nagusiak. Hala ere, lanean jarraitzea inoiz baino premiazkoagoa dela azpimarratu dute, eta oroitarazi dute denon babesa ezinbestekoa dela.
Euskararen aldeko politikak
Bilbaoren arabera, herritarren parte hartzea bezain garrantzitsua dira erakundeen erabakiak, “babes hori ezin da herritarren bizkar jarri. Administrazioak, erakundeek eta eragileek ere erantzukizunez jokatu behar dute, erantzukizunak partekatu behar dira. Hiztunoi euskararen erabilera erosoa bermatzeko urratsak egin behar dituzte erakundeek: erabaki eta neurri zehatzekin. Hitzetatik egitera pasatzeko”. Geroa euskaratik izan liteke horretarako iparrorratza. Berehalako erabakiak behar ditugulako, Amonarrizen hitzetan, “neurri zehatzak hartzen ez badira eta euskaldunok ez badiogu hizkuntzari eusten, joera horiek hizkuntza hegemonikoak indartuko dituzte, are gehiago. Egoera honetan euskararen alde jokatzea bada komunitatearen alde jokatzea, hau da, hezkuntza inklusiboaren alde egitea, gertuko komertzioa eta sortzaileak babestea… Euskaraz egin eta euskararen alde egotea, denon geroa eraikitzea baita”.