Filma 2026ko udaberrian estreinatzea aurreikusten dute.
Iban Toledo eta Oroitz Zabala zinemagileak Eraukon, eskuaren mintzoa izeneko dokumentala filmatzen ari dira. Uda honetan Irulegiko indusketetan egin dituzte grabaketa lanak eta, orain, Irulegiko Eskua aurkitu zen lekuan bertan, Iruñetik 15 kilometrora, ari dira filmatzen. Aurreratu dutenez, filmaketa azaroan amaituko dute eta 2026ko udaberrian estreinatzea aurreikusten dute.
2.000 urtetik gorako brontzezko pieza da Irulegiko Eskua eta 40 zeinu dituen testu bat dauka. “Euskararen aitzindaria izan daiteke, Europako hizkuntza isolatu bakarra”. Hitz horien guztien artean, bada bat arreta guztia bereganatzen duena: sorioneku (zorte on euskaraz). Hala ere, duela gutxi egindako ikerketa bati esker, aditz bat aurkitu ahal izan da inskripzioaren amaieran: Eraukon. Eradun aditzarekin zerikusia izan dezake honek (euskaraz eman, eskaini edo entregatu).
Zentzu horretan, filmak euskararen jatorria inguratzen duen misterioan sakondu nahi du, seguruenik Europako hizkuntzarik zaharrena.
Filma Labrit Multimedia, On Produkzioak eta Les Valseurs ekoiztetxeen arteko nazioarteko koprodukzioa da, Aranzadi Zientzia Elkartearekin lankidetzan.
Toledok adierazi duenez, “Irulegiko Eskuarena, aurkikuntza hutsa izateaz gain, gure nortasunaren eta kulturaren ikur bihurtu da, euskaldunok teoria askoren aurka alfabetatutako herria ginela erakutsi du, eta euskara, orain ez hainbeste, kanpotik etorritako hizkuntza zela zioten beste batzuk alde batera uzten ditu. Espero dugu egiten ari garen dokumental hau Irulegiko Eskuak merezi duen eta euskal herritarrengan piztu duen interesaren mailan egotea, erronka ez da gutxi”.
Zabalak gaineratu duenez, “filmaketak Arangurengo aztarnategi arkeologikotik bertatik Europako hainbat lekutara eraman gaitu hiru urtez, aditu handien eskutik, aurkikuntza paregabe baten misterioaren arrastoa jarraitzeko: Irulegiko Eskua. Zirraragarria da brontzezko objektu txiki hau nola ari den euskararen historia berridazten, eta horrekin batera, gure kulturarena eta gure sustraiena. Baliteke euskara izatea Europako hizkuntzarik zaharrena”.