(argazkia: Enkarterrietako museoa)

‘Lantegietako Emakumeak. Kadagua haraneko 11 fabrika’ erakusketa ezagutzeko bisita gidatuak antolatu dituzte

Kadagua Arroko Emakume langileen bizipenak ezagutarazteko asmoz sortu dituzte bisita gidatu hauek Enkarterrietako museoan. Uztailaren 9an eta 24 izango dira.

Ehun bat argazkik, zuzeneko testigantzak dituzten ikus-entzunezkoek, jolas-irudiek eta askotariko piezek (XX. mende hasierako arotzeriako makineria, fabriketako ekoizpen-elementuak, janzkera, eta abar) osatzen dute Lantegietako Emakumeak. Kadagua haraneko 11 fabrika erakusketa, eta hainbat hamarkadatan zehar Kadagua ibarreko fabriketan lan egin zuten langile kopuru izugarria erakusten du hautatutako hamaika lantegitan: Zallako La Papelera, Lacabex Hermanos, Plaza Hermanos, Antonio Serrano eta Plomos, La Encartada, Balmasedako Manufacturas Rodet eta altzari fabrikak, Garsa (Gordexola), Sodupeko La Conchita eta Alonsotegiko Rica Hermanos.

Enkarterrietako museoan dagoen erakusketa honek hainbat errealitate erakusten ditu: Lacabex Hermanos-en (La Guata izenez ezagutzen da lagunartean, material horrekin produktuak egiteagatik) (konpresak, zapiak, ezpainzapiak, komuneko papera), emakumeak plantillaren % 80 izan ziren, 120 pertsona guztira; eta Plomos-en (La Herrera. Zalla), berunetik eta eztainutik eratorritako materiala egiten duena, emakumeen ehunekoa antzekoa izan zen, guztizkoaren % 70-80koa (499 pertsonako plantilla).

Ez ziren bakarrak izan. Rica Hermanos eta La Conchita enpresetan, biak zakuak eta jutetik eta espartzutik eratorritako beste produktu batzuk egiten zituzten, emakumeak langileen % 70 ziren, kopuru handia, kontuan hartzen badugu Rican 1100 pertsona iritsi zirela lanera eta La Conchitan 750.

Gordexolako Garsa Fabrikan txorizoak eta hestebeteak egiten zituzten, lan horiek monopolizatuz; Arangureneko La Papeleran komuneko papera eta zakuak egiten zituzten eta guztira 1100 pertsonatik 350-400 emakume inguru iritsi ziren lanera.

Balmasedako La Encartada txapel-fabrikan (langileen % 70), Balmasedako Manufacturas Rodet txapel-fabrika txikian eta Balmasedako altzari-industria ezagunean izan zuten paper ezaguna ahaztu gabe.

Bisita gidatuak

Orain, Kadagua Arroko Emakume langileen bizipenak ezagutarazteko asmoz bisita gidatuak antolatu dituzte uztailaren 9an eta 24an. Euskaraz goizeko 10:30ean izango dira eta gaztelaniazkoak eguerdiko 12:00etan. Sarrera doakoa izango da, baina aldez aurretik izena eman beharko da.

Zabaldu: