Poetak heteronormatibitatearen etikatik askatzeko kantua eskaini nahi izan duela aitortu du, “festarako deia luzatzeaz batera, askapen hori irri algaran bilduta gauzatu beharra ikusten baitut, ilargia labe gainean dugularik, hau da, giro pozgarrian, zaratatsuan eta bero-beroan”.
Isilune luze baten ondoren dator Isa Diaz (Laudio, 1988) idazleak, gaur, Donostian aurkeztu duen Sano erradikal poema liburua. Jorge Gimenez Bech Alberdaniako editorearekin batera egin du aurkezpena egileak. “Aldarriaren estetika baliatu du Diazek isiltasun publikoa urratzeko, eta aldarria artearen mailara eramaten asmatu du”, adierazi du editoreak. “Zirrara sorrarazteaz bat, iraultzarako deia egitea du helburu Diazen poesiak, izenburutik beretik argi uzten duenez, baina ospakizunerako eta elkartzeaz gozatzeko deialdia ere bada. Mundu hobe eta justuago baten ametsa eta aukera jartzen digu begien aurrean”, azaldu du Gimenezek, “horretarako emakumezkotasuna erabatekotasunez bizitzeko aukera egin duen poeta eta pertsona baten kantua darabil”.
Diazek izenburuari egin dio erreferentzia liburuaren aurkezpenarekin hasi eta berehala: “‘Sano’ hitzak dituen bi adierak –‘oso’ eta ‘osasuntsu’, alegia– dira egokiak izenburua ulertzeko. Hitz jokoa dago bertan, gizartea errotik aldatu nahi duen jarrera eta metodoa osasuntsua dela adierazteko”. Izenburuaren osagarri gisa, bestalde, “Ijijiii” oihua dator, eta poetak liburua osatzen duten sei ataletako lehenean eskaintzen dio azalpena emakume irakurleari: “Gauez sorginik ba ote zen jakiteko egiten zunan dei hau, sorginek eurek ere berdin erantzuten omen zitenan”.
Hari horri helduta, Diazek poesiak “edertasuna hizki larriz” bilatzen duela adierazi du: “Edertasunak barnean zerbait mugiarazten digu. Zerbait hori zer den ongi azaltzen ez badakigu ere, sentitzen dugu nola emozioak eta sentipenak irauli eta sagar sareen artean dantzan jartzen zaizkigun”.
Gozatzeko gonbita ere badela aitortu du egileak, eta, aldi berean, konplizitatez beteriko aldarria egin nahi izan du, “ijiji” oihu horren bidez, baina ongietorri bat ere izan nahi duela azaldu du, “ilustrazio erradikal berri bati diosala egiten diona sei poemaz osatutako lili-sorta batekin, gurean ez dagoelako ongietorririk lorerik gabe”.
Editoreak idazlearen poetikaren dimentsio etikoa aipatu du, “etika berri bezain iraultzaile baten erreibindikazioa darama muin-muinean”. Gaiari helduz, poetak aitortu du heteronormatibitatearen etikatik askatzeko kantua eskaini nahi izan duela, “baina festarako deia luzatzeaz batera, askapen hori irri algaran bilduta gauzatu beharra ikusten baitut, ilargia labe gainean dugularik, hau da, giro pozgarrian, zaratatsuan eta bero-beroan”.
Bestetik, liburua solasa eta jolasa ere badela adierazi du Diazek, eta, jolas moduan txertatu du ipuin poetiko bat, “Idoiaren memoria zulatua”, Idoia Beratarbideren ilustrazio bat daramana eta oroimen kolektiboaren metafora izan nahi duena. “Baina zalantza denez mundua erroetatik eraldatzeko lehen urratsa”, adierazi du. Amaitzeko “asanbladarako deia ere badakar poesia honek, gutako bakoitzak hitza hartzeko gonbidapen-agindu batekin agurtzen gaituena”.