Juana Perea Plataren familia, bizitza eta bere erailketa ikertu ditu zestoarrak Elkar argitaletxearen eskutik kaleratu duen ez fikziozko lan honetan.
Aterkia eskuan heldu da Jon Artano kazetaria Elkarrek Donostiako Fermin Kalbeton kalean duen dendara. Bertan, Juana izenburuko liburua aurkeztu du. Zestoakoak Tene Mujika beka irabazi zuen iaz, Ameriketan ibilitako hainbat euskaldunen kontuak eta gure artean dabiltzan hainbat amerikarrenak kontatzeko Anderik Ande izeneko proiektuarekin. Ikerketa lan horrek Juana Perearengana eraman du egilea, gaur aurkeztutako liburuaren protagonista.
Perea 1937an Bilbotik ihesi, Bogotara iritsitako euskal familia batean jaiotako “ardi beltza” izan zen, legendazko emakume bat. “Juana oso noizbehinka sortzen diren pertsona horietako bat zen, ausarta. Nerabe zenean etxetik alde egin zuen Karibera, itsasoa ezagutu nahi zuelako. Urpekari profesional bihurtu zen, belaontziko kapitain lanetan ibili zen, Karibe guztia zeharkatu zuen, Afganistanen ibili zen gerran, ikus-entzunezkoetan ere aritu zen eta bere erretiroa prestatzeko hotel bat eraikitzen ari zen Ozeano Barean. Bertan, ingurugiroaren defentsan nabarmendu zen eta gizartea bultzatzeko eta kohesionatzeko lanean aritu zen etengabe. Bere senide batek esaten duen bezala, urakan bat zen eta agian gehiegi nabarmendu zelako eta ezeri beldurrik ez ziolako Kolonbiako bazter hartan agintzen dutenek erail egin zuten”, Azaldu du egileak.
Juana 2020ko urriaren 29an erail zuten. Krimena gertatu zen tokira joanda eta ikerketako agiriak aztertuta, “zergatik, nork, nola, noiz eta zer baldintzetan erail zuten eta zer gertatu zen erailketa horren aurreko egunetan ulertzen ahalegindu naiz”, kontatu du Artanok.
Horretarako, oinarrian elkarrizketa asko daudela nabarmendu du kazetariak, “ordu asko dira dokumentuak ikertzen eta dokumentu horiek ekoitzi dituztenekin elkarrizketak egiten”. Esan daiteke, beraz, kazetaritza lan bat dagoela atzean, “ez fikziozko lan bat da, baina literaturak ematen dituen trikimailuez baliatu naiz liburu entretenigarri bat egiteko, nirea ez da fiskaltzaren txostena bezain lehorra, nireak baditu behintzat ñabardura batzuk nobela beltzetik hartu daitezkeenak, adibidez”.
Liburua bi zatitan banatu du Artanok: alde batetik, Juanaren familia eta Euskal Herriarekiko zuen lotura, eta, bestetik, protagonista beraren bizitza eta erailketa.