Solaren hirugarren eleberriak emakumeak ditu ardatz.
Irene Sola idazle katalanaren hirugarren eleberria euskaratu du Joxean Elosegik Begiak eman nizkinan eta ilunpeei behatu hien izenburupean. Jorge Gimenez Bech Alberdaniako editorearen ustez, Solak bere munduaren eraikuntzan jarraitzen du, “narrazioari buruz pentsatzen duena eta uste duena mamitzen jarraitzeko bide horretan”. Oraingoan emakumeak dira liburuaren ardatza.
Nobela honetan lanean hasi zenean Solak jakin zuen lehenengo gauza izan zen istorioaren erdian deabruarekin itun bat egongo zela. Hala, XVI. mendean Guilleries eskualdeko herri batean, Mas Clavell etxeko Joanak deabruarekin hitzarmen bat sinatuko du, eta, hala, bertako ondorengo guztiei zerbait faltako zitzaien: Bernardeta, esaterako, betilerik gabe sortu zen eta hainbeste xarbot-ura isuri zioten txikitan begietan non behar ez duena ere ikusiko baitu handik aurrera. Osorik beharrean, hiru laurdeneko bihotza du Margaridak, baina bizia eta suminkorra. Mihirik gabe sortu zen Blanca, ahoa habia hustua iduri, ez du hitzik egiten, behatu egiten du.
Idazleak asteak, hilabeteak eta urteak eman zituen lanean, eleberriaren barruan bizi zen bitartean eta kontakizunari entzuten eta forma ematen ikasten zuen bitartean, “orduan ulertu eta erabaki nuen liburu hau garaikidetasunean gertatzen dela, egun bakar batean, eta Guilleriesen masia batean kokatzen dela, Mas Clavell-en”. Etxe horretan, Bernadeta hiltzen ari da; oso emakume zaharra da, ezinezkoaren mugaraino zaharra, hain zaharra, non ez baitaki zenbat urte dituen, kontua galdu duelako. Liburua kokatzen den eguna Bernadetaren bizitzako azken eguna da. Baina bere beilan daude XVI. mendearen amaieratik masia horretan jaio, bizi eta hil diren emakumeak, haien senideak, etxean bizi diren mamuak edo espirituak, eta denak ari zaizkio festa bat prestatzen.
Editorearen esanetan, “ohiturik gauzkan bezala, hitz-jarioaren eman lasaia, erritmoaren eta umorearen zentzu bizia, ausardia formala eta irudipeneko giroak aurkezteko eta pertsonaiak hezurmamitzeko gaitasun aparta zurkaitz eta gidari dutelarik, hona hemen Irene Solaren nobela berria, argiaren eta ilunpearen, bizitzaren eta heriotzaren, ahanzturaren eta oroimenaren, errealitatearen eta alegiaren arteko bitasuna eta, aldi berean, batasun mina kontagai bihurtu dituen istorio uholde ezin joriagoa, ezin ederragoa”.