(argazkia: Aitor Izagirre)

Etxepareren ‘Lingua Vasconum Primitiae’ liburuaren olerkiei musika jarri die IbonRG musikariak

Musikari bizkaitarrak datorren apirilaren 12an kaleratuko du liburu-diskoa ‘Iaquin vahu’ izenpean.

Mossen Bernat echaparere cantuya kantua dugu Ibon Rodriguez IbonRG musikariak aukeratu duen kanta hil honetan kaleratuko duen Iaquin vahu izeneko diskoa aurkezteko.

Rodriguezek doinua jarri die Etxepareren Lingua Vasconum Primitiae liburuak biltzen dituen olerkiei. Musikari bizkaitarrak poema guztiei jarri die musika: batzuetan olerki osoari eta besteetan Itxaro Borda idazleak aukeratutako bertsolerroei.

Guztira hamasei pieza dira, haietako zenbait a capella emanak, beste zenbaitetan, berriz, pianoaren laguntzarekin. Kantetako batzuk Rodriguezek bakarrik ondu dituen arren, beste batzuetarako Enrike Hurtado, Garazi Navas, Miguel A. Garcia, Verde Prato, Maite Arroitajauregi Mursego, Matias Riquelme, Fernando Ulzion, SusanaRG, Ane Arana eta Paralux musikariak izan ditu alboan laguntzen.

Bestalde, kantu bakoitzak bilatu du grabatzeko molde bat eta lokalizazio bat, dela Bilbo, dela Etxepareren jaioterri Duzunaritze, dela Eiheralarreko eliza. Grabatutako soinuek Bilboko Audiogela estudioan hartu dute oraintxe duten forma, Ibon Agirrerekin egindako hilabeteetako lan zehatzari esker.

Bernart Etxepare

Gutxi dakigu Bernart Etxepareren bizitzaren inguruan. Nafarroa Behereko Garaziko eskualdekoa zen. Sarasketan jaio zela uste da, XV. mendearen azken aldean (1480 inguruan), Nafarroako erresuma oraindik independentea zenean, eta bizitza gehiena ere Garazi aldean eman zuen, Eiheralarreko erretore eta Donibane Garaziko bikario izan baitzen. Rodriguezek adierazi duenez, Etxepare bere garaiko gizona zen, kristaua, baina aldi berean trobadoreek hedatzen zuten poesia kortesa ezagutzen zuen”. Baikor begiratzen zion euskarak izango zuen etorkizunari eta bera izan zen euskarazko lehen liburua, Lingua Vasconum Primitiae, inprimatu zuena 1545. urtean.

Etxeparek inprentara eraman zuen euskara, eta Ibonek, orain, liburura eta diskora eraman nahi izan ditu soinu hauek. Horretarako, Jon Martinek mikroskopikoki berregin eta garbitu du 1545. urteko tipografia hura, garai hartako tipografia ezagutzera emateko eta Bernatek Lingua vasconum primitiae nola jaso zuen inprimategitik ikusteko.

Itxaro Bordak berak eman dio testuinguru sakonagoa lanari, sortutako hitzaurre luzearekin. Lana osatzeko, Iaquin vahu honetan interpretatzen diren bertsolerroen itzulpenak biltzen ditu liburuak, Rene Lafonek eta Patxi Altunak frantsesez eta gaztelaniaz utzitakoak orraztuta eta eguneratuta.

Zabaldu: