Duela 80 urteko Ukrainako haurren hitzak jaso zituzten bi idazle hauek. Zabaletak gaur aurkeztu du liburua Katakrak argitaletxearen eskutik.
Lidia Txukovskaia (San Petersburgo 1907 – Mosku 1996) poesia, memoriak, literatura kritika eta narratiba idatzi zituen. 1928an Samuil Yakovlevitx Marxakek zuzentzen zuen Detistataren Leningradeko sekzioan lan egiten hasi zen. Beste askorentzat bezala, “Marxaken erredakzioan” lan egitea literatura-eskola egiazkoa izan zen berarentzat. Baina 1937an “sabotatzaile taldea” deklaratu zuten erredakzioa, kide batzuk atxilotu egin zituzten, eta inguruko asko hil ziren. 1937an bertan atxilotu eta 1938an fusilatu zuten bere senarra, Matvei Petrovitx Bronstein fisikari teorikoa. Moskun Erredaktorearen laborategian (1963) argitaratu zuen, adibidez. 1939 eta 1940 urteen artean, gertaeren arrastoari bertatik jarraituz, Sofia Petrovna eleberria idatzi zuen, 1965ean mendebaldean argitaratuko zen. 1974an Idazleen Elkartetik kanpora bota zuten. Mendebaldean Bazterketa prozesua liburua argitaratu zen (1979). 1988. urtera arte ez ziren hasi berriro bere artikuluak eta liburuak Moskun eta Leningradon argitaratzen.
Josu Zabaleta itzultzaileak Txukovskaiaren hiru lan euskaratu ditu Katakrak argitaletxearen eskutik: Sofia Petrovna (Katakrak 2019), Urpean murgildu (Katakrak 2021) eta gaur aurkeztu duen Haurrek hitza.
Lidia Zhukovari (1905–1985) dagokionez, Txukovskaiak gaztetatik ezagutzen zuen. Zhukova miseria gorrian iritsi zen Taxkentera. Ez da harritzekoa Txukovskaiak laguntasuna eskaintzea, Txukovskaiaren lehenengo senarra bezala Zhukovaren lehenengo senarra –Dmitri Petrovitx Zhukov (1904-1937), Japoniako literaturan espezializatutako filologoa eta diplomatikoa– 1937an atxilotu eta fusilatu egin baitzuten. Laguntasun horren parte da Haurrek hitza liburuan prestaketan parte har zezan eskaintzea ere, idazletzat hartua izateak Idazleen Elkartean bazkaltzeko aukera ematen zion; geroztik, Txukovskaiak bere etxea ere utzi zion, alabarekin eta ilobarekin hara alda zedin, bera aitaren etxera, Kornei Txukovski, aldaturik. Laguntasun horrek, ordea, ez zuen akabera onik izan.
Zhukova antzerki kritikari bezala nabarmendu zen eta oroitzapen-liburu bat argitaratu zuen.
Hau da euskarara ekarritako bere estreinako lana, nahiz eta ez omen zuen ekarpen handiegirik egin.
You may also like
