Uztapide eta Xalbador. Bi adiskide mugaz gaindi liburua kaleratu du Pako Aristik Erein argitaletxearen eskutik eta Zestoa eta Urepeleko Udalen enkarguz. Lan honen argitalpena Gipuzkoa eta Nafarroa Behereko herriak senidetzearen ostean dator.
Akordioa azaroan sinatu zuten bi erakundeek, “Manuel Olaizola Urbieta ‘Uztapide’ eta Fernando Aire Etxart ‘Xalbador’ euskal kulturaren erreferentzia nagusi izanak eta biek zuten adiskidetasuna gaurko egunera ekarriaz, bi herrien laguntasuna bultza eta eraiki nahi dugu. Izan ere, bi udalerrien elkarlanaren eta harremanen ondorio izango direlako, gure kultura, gure hizkuntza eta gure lurrarekiko lotura eta onura. Beraz, helburu hauek lortzeko bi herrien arteko benetako senidetasun eta elkarlaguntza harremanak egin nahi ditugu”.
Uztapide eta Xalbador. Bi adiskide mugaz gaindi liburuak maitasunezko istorio bat kontatzen du, bi pertsonaia nagusiei Uztapideri eta Xalbadorri egindako maitasun deklarazio bat.
Aristik azaldu duenez, lanari ekin zionean ez zeukan oso argi bi bertsolari hauekin zer egin zitekeen, edota haien harremana zein izan zen. “Orduan, ikertzen hasi nintzen. Material interesgarria eta era askotakoa aurkitu nuen Aita Zabalak atera zituen 300 liburu horietan. Auspoa bilduman bertso jaialdiak, txapelketak-eta jasota daude, baina baita bertsolarien prosa edota kronika lanak ere. Uztapideren eta Xalbadorren aipamen asko azaltzen dira liburu haietan. Material izugarri bat zegoela ikusi nuen, harrobi bat zegoela nire eskura, eta ni saiatu naiz horri guztiari hari bat jartzen saiatu naiz, narrazioa, kontaketa bat egiten”.
Egilearen arabera oso bertsolari desberdinak ziren Uztapide eta Xalbador. “Uztapide diesela zen, eta pixka bat berotzen zenean, afarietan eta xurrutan egiten zutenean batez ere, buldozer bat bihurtzen zen, gelditu ezinik bertsotan egiten zuen, oso segurua eta erregularra zen. Liburuan Uztapide lurreko bertsolaria zela esaten dut, mahai ingurukoa, bere lagunartekoa, tradizioa oso ondo ezagutzen zuena eta euskaraz hitz egiteko moldeak oso ondo menperatzen zituena. Errealitateari bete-betean kantatu zion gizona izan zen, garai hartako bertsolaririk onena zen dudarik gabe”.
Xalbador, berriz, “abstraktuagoa zen haren bertsoak egiteko modua, filosofoa zen, poeta zen. Kantatzeko ere Xalbadorrek begiak itxita kantatzen zuen, argazki asko daude, ikusi nahi ez balu bezala aurrean zuen errealitatea, beste zerbait amestuko balu bezala. Oso gizon berezia zen Xalbador. Ni saiatu naiz azaltzen nondik zetorkion joera hori filosofiko, poetiko, ideologiko eta politikoa, Euskal Herriaren batasunarekin ez zuen zalantza izpirik egiten. Haren bertsoetan garbi seinalatzen zituen Euskal Herriaren etsaiak zeintzuk ziren, Espainia eta Frantzia. Garai hartan hegoaldean frankismoa zegoen eta gauzak ezin zitezkeen hain garbi esan, eta horregatik, hegoaldeko bertsolarietan ez da hain garbi ikusten”.
You may also like
